Συνέδριο για τον Αλή Πασά. Για το Σούλι, πότε;;; - Του Βαγγέλη Τσιρώνη

Συνέδριο για τον Αλή Πασά. Για το Σούλι, πότε;;; - Του Βαγγέλη Τσιρώνη

Γράφει ο Βαγγέλης Τσιρώνης 

Φιλόλογος -Συγγραφέας

Δεν είναι κακό να πραγματοποιηθεί συνέδριο για τον Αλή Πασά (1740-1822) και τα ωραία Γιάννενα, όπως ήδη εξήγγειλε ο κύριος Δήμαρχος Ιωαννιτών. Τα Γιάννενα είναι σήμερα από τις πιο γνωστές (και διεθνώς!) και πιο γραφικές πόλεις της Ελλάδας. Όχι μόνο για τις φυσικές της ομορφιές -που είναι πολλές και γοητευτικές!- αλλά κυρίως για την ιστορία της στη διάρκεια της μουσουλμανικής κυριαρχίας και μάλιστα επί Αλή Πασά. Είναι γεγονός ότι στην εποχή του Τουρκαλβανού Βεζίρη (1788-1822) τα Γιάννενα είδαν την μεγαλύτερη ανάπτυξη των τελευταίων αιώνων και αναδείχτηκαν «πρώτα στα γρόσια και στα γράμματα!». 

Ο Αλή Πασάς αποτελεί ισχυρό ταυτοτικό πρόσωπο της πόλης. Τόσο ισχυρό, ώστε, όταν μιλάει κανείς γι’ αυτήν, αυτομάτως ο νους πηγαίνει στον πανούργο μουσουλμάνο ηγέτη. Και όταν γίνεται λόγος για κείνον, τα Γιάννενα έρχονται στο νου. Κι ας έχουν παρέλθει 199 χρόνια από τον άδοξο και ταπεινωτικό του θάνατο! Δικαιούται, λοιπόν, ο κύριος Δήμαρχος Ιωαννίνων να πραγματοποιήσει συνέδριο, και μάλιστα διεθνές, για να αναδείξει την πόλη της οποίας έχει την τιμή να προΐσταται. Το ίδιο θα έκανε ή θα έπρεπε να κάνει κάθε δήμαρχος που προΐσταται μιας τέτοιας ιστορικής και λαμπρής πόλης, όπως η πανέμορφη πρωτεύουσα της Ηπείρου.

Ωστόσο, θεωρώ πως έχουν βάση οι αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν μέχρι σήμερα σχετικά με το θέμα του συνεδρίου. Όχι βέβαια για τη σκοπιμότητά του, αλλά για το χρόνο πραγματοποίησης. Δηλαδή εντός του έτους 2021. Έχω τη γνώμη πως είναι αντιφατικό και συνάμα προκλητικό να τιμάται ο τιτάνιος, πολύχρονος και πολύνεκρος αγώνας των Ελλήνων για το μέγιστο ιδανικό της Ελευθερίας από τον μουσουλμανικό ζυγό -ζυγό τετρακοσίων και πλέον χρόνων!- και την ίδια χρονιά να τιμάται και ένας από τους πλέον αδίστακτους μουσουλμάνους κατακτητές. Γιατί ο Αλή-Τεπελενλής, όσο κι αν συνέβαλε στην άνθηση της πόλης, δεν έπαυε να είναι στυγνός και αποτρόπαιος εξουσιαστής εναντίον όσων αντιστέκονταν στις άνομες θελήσεις και στα επεκτατικά του σχέδια. Και βέβαια στυγνός και αποτρόπαιος σε όσους αποτόλμησαν να αμφισβητήσουν την εξουσία και τελικά θυσιάστηκαν για την Ελευθερία. Όπως οι Σουλιώτες, τους οποίους τελικά υπέταξε, αφού χρησιμοποίησε παντοίους τρόπους. Μάλιστα για το κατόρθωμά του εκείνο η Υψηλή Πύλη δεν παρέλειψε να τον ανταμείψει με το παραπάνω: τον διόρισε και διοικητή της Ρούμελης, ενώ ο γιος του Βελής ορίστηκε διοικητής της Θεσσαλίας και του Μοριά. Νομίζω λοιπόν πως μια τιμητική εκδήλωση για τον δόλιο κατακτητή της ιερής γης του Σουλίου, μειώνει, αν δεν ακυρώνει, την περηφάνια και συναισθηματική συγκίνηση όλων των Σουλιωτών και -θέλω να πιστεύω- όλων των Ελλήνων. Απορώ δε πώς ένα τέτοιο ισχυρό ενδεχόμενο διέφυγε της προσοχής ενός ιδιαίτερα ευφυούς Δημάρχου, όπως είναι ο κ. Μωυσής Ελισάφ.

Ωστόσο, μεγαλύτερο ατόπημα και πρόκληση αποτελεί τούτη η πικρή αλήθεια: ότι για το Σούλι, τη μήτρα της Ελευθερίας της σύγχρονης Ελλάδας, το «Καύχημα του Γένους», όπως το αποκάλεσε ο Αδαμάντος Κοραής από το 1803 παρακαλώ -λίγα χρόνια πριν την εξέγερση του 1821!- ούτε συνέδριο έγινε ποτέ ούτε και κάποια τέτοια σκέψη υπάρχει στον ορίζοντα! Και όχι, βέβαια, για κανένα διεθνές συνέδριο ή εθνικό. Ούτε καν περιφερειακό! Φυσικά για το μέγα αυτό ατόπημα καμία ευθύνη δεν φέρει ο Δήμαρχος Ιωαννίνων. Την ευθύνη ακέραια την έχει η Ελληνική Πολιτεία! Διότι, ένα συνέδριο για το Σούλι μόνον από αυτήν αρμόζει και είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί, ώστε να είναι παραγωγικό. Δηλαδή να γίνουν πράξη τα πορίσματά στα οποία θα καταλήξει. Και τούτο συμβαίνει γιατί, προφανώς, το ενδιαφέρον της Πολιτείας για το Σούλι, στα 191 χρόνια ελεύθερου βίου της μέχρι σήμερα -ελεύθερου βίου που χρωστά πολλά στο «έρμο Κακοσούλι»!- περιορίζεται -αν εξαιρέσουμε τα πολλά και βαρύγδουπα λόγια στις ετήσιες πανηγυριώτικες εκδηλώσεις- στη συντήρηση και ανάδειξη λίγων πηγαδιών, ελαχίστων οικιών των πλέον επωνύμων ηρώων και σε κάποιες επισκευαστικές προσπάθειες του περίφημου κάστρου της Κιάφας από τις εκτεταμένες ζημιές του σεισμού του Μαρτίου του 2020. 

Και αυτά τα θετικά, βέβαια, τα δύο - τρία τελευταία χρόνια! Δυστυχώς, δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον για τη συστηματική ανάδειξη και ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Σουλίου, όπου έζησαν και έδρασαν οι Σουλιώτες, με ταυτόχρονη στήριξη των λιγοστών πια και πλήρως εγκαταλειμμένων κατοίκων της. Γιατί Σούλι δεν ήταν και δεν είναι μόνο τα πηγάδια, το Κούγκι, το Κάστρο και τα ερείπια μερικών κατοικιών. Σούλι ήταν και είναι και τα πέντε χωριά που πλήρωσαν βαρύ τίμημα στη διάρκεια των επιχειρήσεων του Αλή Πασά και που σήμερα είναι στα πρόθυρα της ερήμωσης: τη Σαμονίβα, τον Αυλότοπο, τους Κουκουλιούς, το Τσαγγάρι και τη Φροσύνη (Κορίστιανη). Μάλιστα ένα από αυτά, ο Αυλότοπος -«Γλαβίτσα» το σουλιώτικο όνομα- είναι το χωριό που ο τύραννος των Ιωαννίνων εκδικήθηκε σκληρά στα 1804 -λίγο μετά την ανατίναξη του Κουγκίου!- εξορίζοντας όλους τους κατοίκους στα κτήματα και χειμαδιά του στην Γκρούκα της Νότιας Αλβανίας, κοντά στο Τεπελένι, καθώς και στην Πρεμετή. Εκεί, όπως ΔΕΝ είναι γνωστό, οι «Γλαβιτσιώτες», εξοντώθηκαν μέχρις ενός κάτω από τις πλέον απάνθρωπες συνθήκες δουλικής διαβίωσης και με σκληρά βασανιστήρια!

Αλήθεια, για όλα αυτά πότε άραγε θα συγκινηθεί και θα συντρέξει η επίσημη Ελληνική Πολιτεία; Πότε;

Φωτ. 1. Η ανατίναξη του Κουγκίου

Φωτ. 2. Το χωριό Αυλότοπος Σουλίου σήμερα