Η άνευ όρων αποδοχή του εαυτού μας - Της Αγγελικής Τζοβάρα*

Η άνευ όρων αποδοχή του εαυτού μας - Της Αγγελικής Τζοβάρα*

Αν και σχετίζονται, η αποδοχή του εαυτού μας δεν ταυτίζεται με την αυτοεκτίμηση. Ενώ λοιπόν η αυτοεκτίμηση σχετίζεται με το πόσο σημαντικός ή άξιος είναι κανείς, η αποδοχή του εαυτού μας έχει να κάνει μια γενικότερη αίσθηση επιβεβαίωσής του. Όταν μπορούμε να αποδεχτούμε τον εαυτό μας, έχουμε τη δυνατότητα να αγκαλιάσουμε όλες τις όψεις της προσωπικότητάς κι όχι μόνο τις θετικές. Κατά συνέπεια, η αποδοχή του εαυτού μας είναι άνευ όρων, απαλλαγμένη από τυχόν προσόντα και περγαμηνές.

Γενικά, ως παιδιά μπορούμε να αποδεχτούμε τον εαυτό μας στο βαθμό που μας αποδέχονται οι γονείς μας. Η έρευνα έχει δείξει ότι πριν την ηλικία των 8 ετών δεν έχουμε τη δυνατότητα να αναπτύξουμε μια καθαρή και αυτόνομη αίσθηση του εαυτού μας εκτός φυσικά από εκείνη που μεταδόθηκε σε εμάς από τους κηδεμόνες μας. Επομένως, αν οι γονείς μας ήταν ανήμποροι ή απρόθυμοι να επικοινωνήσουν το μήνυμα ότι είμαστε αποδεκτοί, μόνο με αυτόν τον τρόπο θα βλέπαμε τον εαυτό μας. Η θετική αίσθηση που λάβαμε από τους γονείς μας μπορεί να εκπορευόταν αποκλειστικά από το πώς συμπεριφερόμασταν και δυστυχώς μάθαμε ότι πολλές από τις συμπεριφορές μας δεν ήταν αποδεκτές από εκείνους. Συνεπώς, καθορίζοντας τον εαυτό μας με βάση αυτές τις υποκειμενικές συμπεριφορές και ανατροφοδοτήσεις, αναπόφευκτα αισθανόμαστε ανεπαρκείς.

Επιπροσθέτως, οι δυσμενείς αξιολογήσεις των γονέων δύναται πολύ συχνά να προχωρήσουν και πέρα από την αποδοκιμασία συγκεκριμένων συμπεριφορών. Για παράδειγμα, οι γονείς μπορούν να μεταδώσουν στα παιδιά την αίσθηση ότι είμαστε εγωιστές, όχι αρκετά ελκυστικοί, έξυπνοι ή καλοί. Ως αποτέλεσμα αυτού, με το οποίο θα συμφωνούσαν οι ειδικοί ψυχικής υγείας, λαμβάνει χώρα μια συναισθηματική κακοποίηση και τα παιδιά θεωρούν εαυτόν αποδεκτό μόνο υπό όρους και προϋποθέσεις. Ο άνθρωπος μαθαίνει να ερμηνεύει ως αρνητικές, πολλές πλευρές της υπόστασής του με αρνητικά τρόπο, εσωτερικεύοντας με επίπονο τρόπο αισθήματα απόρριψης. Αυτή η τάση της επίκρισης προς τον εαυτό μας, είναι ο πυρήνας των περισσοτέρων προβλημάτων μας ως ενήλικες.

Δεδομένου του πως λειτουργεί ο ψυχισμός μας, είναι σχεδόν αδύνατον να μην φερόμαστε στον εαυτό μας ακριβώς όμως μας μεγάλωσαν. Εάν ο γονέας αντιμετωπίζει το παιδί με κακοποιητικό τρόπο, όταν αυτό ενηλικιωθεί θα βρει κάθε τρόπο να διαιωνίσει αυτόν τον άλυτο και ανείπωτο πόνο απέναντι στον εαυτό του. Αν μας αγνοούσαν, μας κατηγορούσαν ή μας τιμωρούσαν, θα αναπαράξουμε αδιαμφισβήτητα αυτήν την τιμωρητικότητα προς τον εαυτό μας και κάθε φορά που «χτυπάμε» τον εαυτό μας, στην ουσία ακολουθούμε την πεπατημένη των γονιών μας. Λόγω του ότι έπρεπε να βασιστούμε σε εκείνους όταν ήμασταν παιδιά, μη διαθέτοντας κανέναν τρόπο να αμφισβητήσουμε την αρνητική αίσθηση που μας δημιουργούσαν, ήταν δυστυχώς μονόδρομος να αποδεχτούμε ως έγκυρες τις εκτιμήσεις τους για μας.

Η αποδοχή του εαυτού μας άνευ όρων, θα ήταν μια αυτόματη διαδικασία, εάν οι γονείς μας μετέφεραν θετικά μηνύματα για εμάς και μεγαλώναμε σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι επιβεβλημένο να μάθουμε πώς να επικυρώσουμε τον εαυτό μας, ότι δηλαδή είμαστε αρκετά καλοί όπως είμαστε. Η ευτυχία και η αποδοχή του εαυτού είναι συνοδοιπόροι στο ταξίδι της ζωής. Όσο περισσότερη αυτό-αποδοχή διαθέτει κανείς, τόσο ευκολότερα θα απολαύσει την ευτυχία αφού θα πιστεύει ότι την αξίζει.

Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο αν κατανοήσουμε και κυρίως συγχωρήσουμε τον εαυτό μας για πράγματα το οποία όσο μεγαλώναμε θεωρούσαμε λανθασμένα, ότι ήταν δική μας ευθύνη, θα αισθανθούμε ελεύθεροι και υγιείς.

* Η Αγγελική Τζοβάρα είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια με ειδίκευση στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία, τη θεραπεία σχημάτων και τη θεραπεία ζεύγους.